Doğum Sonrası Depresyon ( Postpartum Depresyon)

Doğum sonrası depresyon (postpartum depresyon), doğumdan sonra ortaya çıkan bir depresyon türüdür. Bu durumu yaşayan kişiler, duygusal dalgalanmalar, sık sık ağlama, aşırı yorgunluk, suçluluk ve kaygı hissederler. Bu duygular, bebeklerine bakmayı zorlaştırır.

Doğum sonrası depresyon nedir?

Bebek sahibi olmak hayatı değiştiren bir deneyimdir. Ebeveyn olmak heyecan vericidir ama aynı zamanda yorucudur. Özellikle ilk kez ebeveyn oluyorsanız, endişe veya şüphe hissetmeniz normaldir. Ancak, durumunuz aşırı üzüntü veya yalnızlık, şiddetli ruh hali değişiklikleri ve sık ağlama nöbetleri içeriyorsa, doğum sonrası depresyon yaşıyor olabilirsiniz.

Doğum sonrası depresyon, birinin doğum yapmasından sonra ortaya çıkan bir depresyon türüdür. Sadece doğum yapan kişiyi etkilemez. Taşıyıcı anneleri ve evlat edinen ebeveynleri de etkiler. İnsanlar bebek sahibi olduktan sonra hormonal, fiziksel, duygusal, finansal ve sosyal değişiklikler yaşarlar. Bu değişiklikler, doğum sonrası depresyon belirtilerine neden olabilir.

Doğum sonrası depresyon türleri nelerdir?

Üç farklı doğum sonrası duygu durumu bozukluğu vardır:

Doğum sonrası hüznü veya bebek hüznü

Bebek hüznü, doğumdan sonra insanların %50 ila %75’ini etkiler. Bebek hüznü yaşıyorsanız, sık sık ve uzun süreli ağlama nöbetleri, sebepsiz yere üzüntü ve kaygı yaşarsınız. Bu durum genellikle doğumdan sonraki ilk hafta (bir ila dört gün) içinde başlar. Deneyim hoş olmasa da, genellikle iki hafta içinde tedavi gerektirmeden geçer. Yapabileceğiniz en iyi şey, destek bulmak ve arkadaşlarınızdan, ailenizden veya partnerinizden yardım istemektir.

Doğum sonrası depresyon

Doğum sonrası depresyon, bebek hüznünden çok daha ciddi bir durumdur. Daha önce doğum sonrası depresyon yaşadıysanız, her gebelikte riskiniz %30 artar. Bu depresyon, yoğun duygusal dalgalanmalar, sık ağlama nöbetleri, sinirlilik, yorgunluk, suçluluk, kaygı ve kendinize ya da bebeğinize bakamama gibi belirtilerle kendini gösterir. Doğumdan bir hafta içinde veya kademeli olarak, hatta bir yıl sonrasına kadar ortaya çıkabilir. Belirtiler birkaç ay sürer. Bu süreçte psikoterapi desteği alabilirsiniz.

Doğum sonrası psikoz

Doğum sonrası psikoz, doğum sonrası depresyonun son derece şiddetli bir formudur ve acil tıbbi müdahale gerektirir. Bu durum daha nadirdir ve doğumdan sonra sadece 1.000 kişide 1’ini etkiler. Belirtiler genellikle doğumdan hemen sonra hızla ortaya çıkar ve birkaç hafta ila birkaç ay arasında sürer. Belirtiler şiddetli ajitasyon, kafa karışıklığı, umutsuzluk ve utanç duyguları, uykusuzluk, paranoya, sanrılar veya halüsinasyonlar, hiperaktivite, hızlı konuşma veya mani içerir. Doğum sonrası psikoz, intihar riski ve bebeğe zarar verme riski nedeniyle acil tıbbi müdahale gerektirir. Tedavi genellikle hastaneye yatış, psikoterapi ve ilaç tedavisini içerir.

Doğum sonrası depresyondan kimler etkilenir?

Doğum sonrası depresyon yaygındır. İnsanların %75’ine kadar olan kısmı doğumdan sonra bebek hüznü yaşar. Bu insanların %15’e kadar olan kısmı doğum sonrası depresyon geliştirir. 1.000 kişide 1 kişi doğum sonrası psikoz geliştirir.

Bebek hüznü veya doğum sonrası depresyon yaşadığımı nasıl anlarım?

Birçok insan doğum yaptıktan sonra bebek hüznü yaşar. Bebek hüznü ve doğum sonrası depresyon benzer belirtilere sahiptir. Ancak, bebek hüznü belirtileri yaklaşık 10 gün sürer ve daha az yoğundur. Doğum sonrası depresyonda belirtiler haftalar veya aylar sürer ve belirtiler daha şiddetlidir.

Bebek hüznünüz olabilir eğer:

• Ağlama nöbetleri yaşıyorsanız.
• Bunalmış hissediyorsanız.
• İştahınızı kaybediyorsanız.
• Uyuma sorunu yaşıyorsanız.
• Ani ruh hali değişiklikleri yaşıyorsanız.

Belirtilerinizi doktorunuzla paylaşarak belirtilerinizin tedavi gerektirip gerektirmediğini öğrenebilrisiniz.

Doğum sonrası depresyon ne kadar sürer?

Çocuğunuz doğduktan sonra bir yıla kadar sürebilir. Ancak, bu bir yıl içinde “iyileşmiş” hissetmeniz gerektiği anlamına gelmez. Doktorunuzla belirtileriniz ve tedavi hakkında konuşun. Nasıl hissettiğiniz konusunda dürüst olun. O size doğru bir tedavi yöntemi önerecektir.

Çocuğumun doğumundan sonra depresif olma riskimi artıran faktörler nelerdir?

Belirli faktörler doğum sonrası depresyon riskinizi artırır:

• Depresyon, doğum sonrası depresyon veya aile öyküsü.
• Sınırlı sosyal destek.
• Evlilik veya ilişki çatışması.
• Gebelikle ilgili kararsızlık.
• Sağlık durumları, zor doğum veya erken doğum gibi gebelik komplikasyonları.
• 20 yaşından küçük olma veya bekar ebeveyn olma.
• Özel ihtiyaçları olan veya çok ağlayan bir bebek sahibi olma.

Doğum sonrası depresyonun belirtileri nelerdir?

Bazı insanlar belirtilerinden utanır veya bu duyguları yaşadıkları için kendilerini kötü ebeveynler gibi hissederler. Bu depresyon türü son derece yaygındır. Bu şekilde hisseden tek kişi siz değilsiniz ve bu sizin kötü bir insan olduğunuz anlamına gelmez.

Doğum sonrası depresyonunuz olabilir eğer:

• Üzgün, değersiz, umutsuz veya suçlu hissediyorsanız.
• Aşırı endişeleniyor veya tedirgin hissediyorsanız.
• Hobilerinizden veya daha önce keyif aldığınız şeylerden zevk almıyorsanız.
• İştah değişiklikleri yaşıyor veya yemek yemiyorsanız.
• Enerji ve motivasyon kaybı yaşıyorsanız.
• Uyuma sorunu yaşıyor veya sürekli uyumak istiyorsanız.
• Sebepsiz yere veya aşırı ağlıyorsanız.
• Düşünme veya odaklanma zorluğu yaşıyorsanız.
• İntihar düşünceleri veya ölmek istediğinizi hissediyorsanız.
• Bebeğinize ilgi duymuyorsanız veya bebeğinizin etrafında kaygılı hissediyorsanız.
• Bebeğinize zarar verme düşünceleri veya bebeğinizi istemediğinizi hissediyorsanız.

Sizde bu belirtilerin olduğunu düşünüyorsanız sağlık uzmanınıza başvurun. Bu, doğum uzmanınız, birincil bakım sağlayıcınız veya ruh sağlığı uzmanınız olabilir. Bebeğinizin pediatri uzmanı da size yardımcı olabilir.

Doğum sonrası depresyonun nedenleri nelerdir?

Doğum sonrası depresyon ile doğum sonrası hormon düşüşü arasındaki bağlantıyı belirlemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Östrojen ve progesteron seviyeleri hamilelik sırasında on kat artar ancak doğumdan sonra hızla düşer. Doğumdan üç gün sonra bu hormonların seviyeleri hamilelik öncesi seviyelerine geri döner.

Bu kimyasal değişikliklere ek olarak, bebek sahibi olmakla ilgili sosyal ve psikolojik değişiklikler doğum sonrası depresyon riskinizi artırır. Bu değişikliklere fiziksel değişiklikler, uyku eksikliği, ebeveynlik endişeleri veya ilişkilerinizdeki değişiklikler örnek olarak verilebilir.

Aşağıdaki belirtilerden herhangi birini yaşadıysanız, lütfen profesyonel destek alın:

• Kendinize veya bebeğinize zarar verme düşünceleri.
• Ölüm veya intihar düşüncelerinin tekrarı.
• Son iki haftadır günün çoğu zamanında depresif ruh hali.
• Aşırı kaygı, suçluluk, umutsuzluk, korku, panik veya değersizlik hissi.
• Düşünme, odaklanma, karar verme veya günlük durumlarla başa çıkma zorluğu.
• Son iki haftadır hemen hemen her gün çoğu etkinlikten zevk alamama veya ilgi kaybı.

Doğum sonrası depresyon bebeğimi etkileyebilir mi?

Evet, bebeğinizi etkileyebilir. Tedavi almak, hem sizin hem de bebeğiniz için önemlidir.

• Bebeğinizle bağ kurmakta zorlanırsınız
• Çocuğunuz davranış veya öğrenme sorunları yaşayabilir.
• Çocuğunuzun doktoru ile randevuları kaçırabilirsiniz.
• Çocuğunuz beslenme ve uyuma sorunları yaşayabilir.
• Çocuğunuzun obezite veya gelişimsel bozukluk riski artabilir.
• Çocuğunuzun bakımını ihmal edebilir veya hastalandığında bunu fark etmeyebilirsiniz.
• Bebeğiniz sosyal becerileri gelişmemiş olabilir.

Doğum sonrası depresyon nasıl tedavi edilir?

Doğum sonrası depresyon, belirtilerinizin türüne ve şiddetine bağlı olarak farklı şekillerde tedavi edilir. Tedavi seçenekleri arasında anksiyete giderici veya antidepresan ilaçlar, psikoterapi (konuşma terapisi veya bilişsel davranışçı terapi) ve destek grubu katılımı bulunur.

Doğum sonrası depresyonla başa çıkmanın yolları nelerdir?

Bunalmış hissetmek normaldir. Ebeveynlik iniş çıkışlarla doludur ve bebek sahibi olmak kolay değildir. Depresyonunuz varsa, yalnız acı çekmek zorunda değilsiniz.

İşte doğum sonrası depresyonla başa çıkmanıza yardımcı olacak bazı şeyler:

• Bir terapist, arkadaş, aile üyesi veya sizi dinleyecek ve size yardımcı olacak biriyle konuşun.
• Yeni ebeveynler için bir destek grubuna katılın.
• Sağlıklı beslenmeye çalışın ve egzersiz için zaman bulun.
• Kendiniz için dinlenmeye öncelik verin.
• Arkadaşlarınızla dışarı çıkın veya onlarla telefonda konuşun.
• Okuma veya diğer hobiler gibi keyif aldığınız şeyleri yapmaya zaman ayırın.
• Ev işlerinde veya alışverişte yardım alın.

Doğum sonrası depresyon önlenebilir mi?

Doğum sonrası depresyon tamamen önlenemez. Durumun uyarı işaretlerini ve riskinizi artıran faktörleri bilmek yardımcı olur. İşte doğum sonrası depresyonu önlemeye yardımcı olabilecek bazı ipuçları:

• Kendiniz ve bebeğiniz için beklentilerinizde gerçekçi olun.
• İlk eve gittiğinizde ziyaretçileri sınırlayın.
• Yardım isteyin — başkalarına nasıl yardımcı olabileceklerini söyleyin.
• Bebeğiniz uyuduğunda uyuyun veya dinlenin.
• Egzersiz yapın — bir yürüyüş yapın ve bir mola için evden çıkın.
• Aileniz ve arkadaşlarınızla iletişimde kalın — kendinizi izole etmeyin.
• Partnerinizle ilişkinizi geliştirin — birbirinize zaman ayırın.
• Bazı iyi günler ve bazı kötü günler bekleyin.

Doğum sonrası depresyonla ilgili belirtiler için ne zaman profesyonel yardım almalıyım?

• Belirtiler iki haftadan uzun sürüyorsa.
• Normal işlev göremiyor veya günlük durumlarla başa çıkamıyorsanız.
• Kendinize veya bebeğinize zarar verme düşünceleriniz varsa.
• Günün çoğunda aşırı endişeli, korkmuş ve panik hissediyorsanız.

Doğum sonrası kaygım mı var yoksa doğum sonrası depresyon mu?

Doğum sonrası kaygı ve doğum sonrası depresyon bazı belirtileri paylaşır, ancak farklı durumlardır. Aşırı endişelenmek, sebepsiz yere panik hissetmek ve mantıksız korkular veya takıntılar yaşamak, doğum sonrası kaygının belirtileridir.

Babalar doğum sonrası depresyon geçirebilir mi?

Evet, her iki partner de doğum sonrası depresyon belirtileri yaşayabilir. Bebeğinizi eve getirdikten sonra depresyon veya kaygı belirtileri yaşıyorsanız, siz ve partnerinizin yardım alması önemlidir. Çocuğun doğumundan sonraki ilk yılda partnerlerin %4’ünün depresyon yaşadığı tahmin edilmektedir.

Doğum sonrası disfori nedir?

Doğum sonrası disfori, bebek hüznü için başka bir isimdir. Doğumdan sonraki ilk hafta içinde başlar ve birkaç gün içinde tıbbi tedavi olmadan geçer.

Doğum sonrası depresyonu olan birine nasıl yardımcı olabilirim?

• Depresyon ve kaygı belirtilerini bilin ve arkadaşınızı veya partnerinizi tıbbi yardım almaya teşvik edin.
• İyi bir dinleyici olun. Onlara dinlemek ve yardımcı olmak için orada olduğunuzu bildirin.
• Günlük işlerde, temizlik ve alışveriş gibi işlerde onlara yardımcı olmayı teklif edin.
• Bebeği uyurken veya dinlenirken izlemeyi teklif edin.
• Bir terapistten veya başka bir ruh sağlığı uzmanından yardım almalarına teşvik edin. Bir randevu ayarlamayı veya destek olarak onlarla gitmeyi teklif edin.

*Doğum sonrası depresyon, sizi kötü bir ebeveyn veya kötü bir insan yapmaz. Buna neden olan biyolojik, fiziksel ve kimyasal faktörler kontrolünüz dışındadır.

*Profesyonel yardım ile hemen hemen herkes belirtilerini aşabilir.

Klinik Psikolog Tuğçe Turanlar

Yule Psikoloji

Cleveland clinic

Kaynaklar

• ACOG. Postpartum depression (https://www.acog.org/womens-health/faqs/postpartum-depression). Accessed 4/13/2022.
• American Academy of Family Physicians. Postpartum Depression (PPD) (https://familydoctor.org/condition/postpartum-depression/). Accessed 4/13/2022.
• American Psychiatric Association. What is Postpartum Depression? (https://www.psychiatry.org/patients-families/postpartum-depression/what-is-postpartum-depression) Accessed 4/13/2022.
• American Psychological Association. What is Postpartum Depression and Anxiety? (https://www.apa.org/pi/women/resources/reports/postpartum-depression) Accessed 4/13/2022.
• Centers for Disease Control. Depression During and After Pregnancy (https://www.cdc.gov/reproductivehealth/features/maternal-depression/index.html). Accessed 4/13/2022.
• Complojer M, Schweigkofler H, Schwitzer J, Scherer A, Schwitzer GO, Schiefenhövel W. Die Bedingungsvariablen der postpartalen Dysphorie [The preconditions of postpartum dysphoria (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19272290/)]. Neuropsychiatr. 2009;23(1):35-41. German. PMID: 19272290. Accessed 4/13/2022.
• March of Dimes Foundation. Postpartum depression (https://www.marchofdimes.org/pregnancy/postpartum-depression.aspx). Accessed 4/13/2022.
• National Institute of Mental Health. Perinatal depression. (https://www.nimh.nih.gov/health/publications/perinatal-depression) Accessed 4/13/2022.
• Office on Women’s Health. Postpartum depression (https://www.womenshealth.gov/mental-health/mental-health-conditions/postpartum-depression). Accessed 4/13/2022.
• U.S. Preventative Services Tash Force. Recommendation: Perinatal Depression Prevention Interventions (https://www.uspreventiveservicestaskforce.org/uspstf/recommendation/perinatal-depression-preventive-interventions#fullrecommendationstart). Accessed 4/13/2022.